K?r?m Cumhuriyeti Kamu Odas? Ba?kan Yard?mc?s?, Siyasi Dan??manl?k Ajans? Direktörü, K?r?m Eksper Kulübü E?ba?kan? Anatoliy Formançuk, Rusya Kamu Odas? ve K?r?m Kamu Odas?’n?n 4 ?ubat 2015 tarihli ortak toplant?s?nda: «?imdi K?r?m’da ya?anan istikrar daha önce hiç ya?anmad?», — diye aç?klad?.

Ancak Formançuk’a göre ?u an için söylenmeye çal???lmayan K?r?m’? Rusya Federasyonu’na ba?l? bir milli çumhuriyete dönü?türme dü?üncesi tehlikeli olabilir. Ona göre, K?r?m Tatarlar?n?n milli kültürünün korunmas? ve geli?mesine güya f?rsat veren K?r?m’?n idari s?n?rlar?na ba?l? olmayan ulusal-kültürel özerklik K?r?m Tatar milli cumhuriyetine makul bir alternatif olu?turmaktad?r.

Sözde eksper, K?r?m’da say?s? yakla??k 400.000 olarak tahmin edilen Ukraynal?lar için de ulusal-kültürel otonominin kurulmas?n?n istendi?ini belirtti.

Formançuk’un mant???na göre Rusya Federasyonu içindeki tüm ulusal-devletsel olu?umlar (cumhuriyetler) ve tüm ulusal-topraksal olu?umlar (bölgeler) Rusya’n?n istikrar?na tehdit olu?turmaktad?r.

Rusya Federasyonu öznelerinin ulusal karakteri, onlar?n anayasalar?ndaki dillerin devlet dili statüsüyle ve Rusya Federasyonu Anayasas?ndaki onlar?n korunmas? ve geli?tirilmesine ili?kin garantiler ile belirlenmektedir.

K?r?m Cumhuriyeti’nde Rusya Federasyonu’na ba?l? ba?ka cumhuriyetlerden farkl? olarak iki dil de?il, üç dil, yani K?r?m Tatarca, Rusça ve Ukraynaca devlet dili statüsünü sahiplendi.

Yani K?r?m Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu’na dahil olan di?er cumhuriyetler gibi Rusya Federasyonu Anayasas?na ve K?r?m Cumhuriyeti Anayasas?na göre hukuksal (de jure) olarak K?r?m Tatar, Rus ve Ukrayna bile?enlerinin içerildi?i milli cumhuriyettir.

K?r?m yar?madas?ndaki bar?? ve istikrar K?r?m’da ya?ayan etnik topluluklar?n ç?karlar?n?n devletsel ve bölgesel yönetimlerce nas?l savunulmaya ve korunmaya çal???lmas?na ba?l?d?r.

Formançuk ve arkas?ndakiler, K?r?m Tatarlar?n? K?r?m Cumhuriyeti’nin ulus-devlet in?a sürecinden d??lamak ve topraksal olarak K?r?m’a ba?l? olmayan ulusal-kültürel özerkli?in Procrustes yata??na koymak istiyor. Yani K?r?m Cumhuriyeti’nin K?r?m Tatar bile?eni baz? kimselerce etkisizle?tirilmeye çal???l?yor.

Asl?nda K?r?m’?n ulusal bir cumhuriyet haline de?il, Ukrayna’ya ba?l?l?k dönemindeki K?r?m gibi idari-bölgesel bir birim haline getirilmeye çal???ld??? ortadad?r. Formançuk ise K?r?m’?n istikrar?n? tehlikeye atan bu fikrin seslendiricisi ve ortaya ç?kar?c?s?d?r.

Böylece sadece Cumhuriyetimiz için de?il, Rusya Federasyonu için tehdit olu?turan muazzam ölçekteki y?k?c? bir gücün olu?turulmas?na geçiliyor. Formançuk’un bu aç?klamas?, Bat?yla küresel çat??ma ?artlar?nda Rusya Federasyonu’nda ya?ayan halklar aras?nda etnik ve mezhepsel çat??malar? k??k?rtma ve Rusya Federasyonu’na ve onun toprak bütünlü?üne sald?r? olarak de?erlendirilebilir.

1991 y?l?nda ayn? formançuklar, (o zaman onlar Sovyet Birli?i Komunist Partisi’nin bölgesel ve cumhuriyetsel komitelerinde ideoloji çal??malar? yürütmü?lerdendi) ülkenin tüm halklar?n?n aralar?n? bozmakla birlikte SSCB’nin çökü? ve da??lma süreçlerini ba?arm??lar. Günümüzde de onlar Rusya Federasyonu için ayn? çabalarda bulunuyorlar.

Halk Partisi Milli F?rka Ba?kan?

Vasvi Abduraimov