K?r?m’?n Rusya’ya ba?land???ndan beri neredeyse bir y?l geçti. Halk Partisi Milli F?rka Ba?kan? Vasvi ABDURA?MOV, K?r?m’?n Rusya’ya entegre olma sorunlar?n?, K?r?m Tatarlar?n?n durumunu ve ilerideki perspektiflerini konu?uyor.

— Say?n Vasvi bey, çok yak?nda K?r?m’?n Rusya ile birle?mesinin ilk y?ldönümü kutlanacakt?r. Bu ba?lamda belirli süre sonuçlar?n?n özetlenmesinin zaman? geldi.

Sizce K?r?m iktidar? ve federal iktidar, yar?madan?n Rusya Federasyonu’nun hayat?na entegre olmas? ve özellikle K?r?m Tatarlar?n?n ya?ad??? sorunlar?n çözümü için neler yapt??

Büyük bir stratejik hedefe ula??ld? — Devlet Ba?kan? Vladimir PUT?N söyledi?i gibi K?r?m kendi liman?na geri döndü. Art?k K?r?m ve onun sakinleri Rusya Devletinin tüm gücünün korumas? alt?ndad?r.

K?r?m’?n gelece?i Rusya ile s?k? s?k?ya ba?lant?l?d?r: Rusya’da olumluluk ya?anacaksa, K?r?m’da da olumluluk ya?anacak, olumsuzluk ya?anacaksa, olumsuzluk ya?anacakt?r.

Federal iktidar, K?r?m’?n Rusya gerçeklerine çok h?zl? ve tam uyumlu olarak entegre olmas? için çok ?ey yapt?.

Yap?lanlar? ardarda s?ralayabilirim:

— K?r?m, K?r?m Cumhuriyeti’nin 1946 y?l?nda ortadan kald?r?lmas?ndan sonra hiç sahiplenilmeyen statüye ve yetkilere sahip oldu, Sevastopol ?ehri ise Moskova ve Petersburg ile birlikte federal öneme sahip ?ehir statüsünü sahiplendi;

— K?r?m Federal Bölgesi ve Rusya Devlet Ba?kan?n?n Tam Yetkili K?r?m Federal Bölgesi Temsilcili?i olu?turuldu;

— K?r?m ??leri Federal Bakanl??? kuruldu;

— 2020 y?l?na kadar K?r?m ve Sivastopol ?ehri sosyo-ekonomik kalk?nma Devlet program? haz?rlanarak tasdik edildi;

— K?r?m’da bask?c? politikalara tabi tutulan halklar?n rehabilitasyonuna ili?kin Kararname yay?nland?;

— Son olarak gerekli mali kaynaklar?n tahsis edilmesi planlanmaktad?r.

Yeniden olu?turulan devlet kurumlar?na ve K?r?m iktidar?na 1 Ocak 2015 tarihine kadar K?r?m ekonomisinin Ukrayna raylar?ndan Rusya raylar?na ta??nma sürecini sona erdirme ve Rusya k?staslar?na göre yeni önde gelen K?r?m’? in?a etme görevi verildi.

?imdi aradan bir y?l geçtikten sonra K?r?m’da olumlu ve yarat?c? çal??malar?n hala ba?lat?lmad???n? ve üstelik geçi? döneminin her yönündeki sorunlar?n çözülmedi?ini söyleyebilirim.

K?r?m’da K?r?m’?n Rusya’ya entegre olma program? de?il, Rusya’y? K?r?m’a girdirmeme program?n?n uygulanmaya çal???ld???n?n izlenimi ya?an?yor.

K?r?m’daki yetkililer, federal merkezin K?r?m’a ili?kin tüm inisiyatiflerini ve çabalar?n? ceza görmeden sabote ediyorlar. Onlar, Rusya iktidar?n?n yak?nda de?i?ece?i ve her ?eyin kendi yerine dönece?i garantisi alanlar gibi davran?yorlar.

K?r?m Tatarlar?n?n ya?ad??? herhangi bir sorun çözüme ula?t?r?lmad?. K?r?m Tatar Halk?, K?r?m’da yap?lan erken seçimlerin sonucu olarak iktidar arac?l???yla hem genel sorunlar?n hem de son derece özel ulusal sorunlar?n çözümüne aktif kat?lma f?rsat?ndan yoksun b?rak?lm??t?r.

K?r?m iktidar?, yine K?r?m Tatarlar?na yabanc? bir iktidard?r.

Kr?m Tatarlar?n?n sürgünden vatanlar?na dönü?ü tamamen bloke edilmi?tir. Rusya taraf?ndan rehabilite edilen K?r?m Tatarlar? yabanc?lar gibi vatanlar?na geri dönüyorlar! Ukrayna’da bile öyle ?ey olmad?.

Ben K?r?m Tatarlar?n?n vatanlar?ndan Rusya vatanda?lar? olarak sürgün edildi?ini hat?rlatmak istiyorum. K?r?m Tatar Halk?na kar?? uygulanan yasad??? sürgün suç olarak tan?nd?. K?r?m Tatarlar? rehabilite edildi. Neden vatanlar?na — Rusya’ya geri dönen Rusya vatanda?lar?, K?r?m’da yabanc?lar olarak kar??lan?yor?

Vatanlar?na geri dönenlerin K?r?m’a yerle?mesi konusu, bölgenin sosyo-ekonomik kalk?nma program?na tahsis edilen kaynaklar?n ya?malanmas?n? düzenleyen yolsuzluk ?emas?na dönü?türüldü.

Geçen y?lda çok katl? bir evin dairelerinin anahtarlar?n?n iki kez tantanal? bir ?ekilde geri dönü?çülere teslim edildi?i ve hala bo? durdu?u gerçe?i art?k f?kraya dönü?tü.

2014 y?l?nda tahsis edilen 800 milyon rubleden 400.000.000 ruble K?r?m Cumhuriyeti Milletleraras? ?li?kiler ve Sürgün Edilen Vatanda?lar Devlet Komitesi’ne ula?t?. Belgelere göre söz konusu 400.000.000 rublenin yar?s?ndan az bir k?sm? kullan?ld?. Fakat gerçekte K?r?m iktidar?n?n bir evin anahtarlar?n? iki kez teslim etmekle birlikte evi bo? b?rakmay? ba?ard??? dikkate al?n?rsa daha az paran?n kullan?ld??? dü?ünülür.

2015 y?l?nda toplu konut in?aat?n?n gereksinimlerinin kar??lanmas? amac?yla tahsis edilmesi planlanan 1 milyar 175 milyon rublenin % 80’den fazlas?n?n yeni nesnelerin in?as?na harcanmas? planlan?yor. Di?er bir deyi?le bu tamamlanmam?? projelerin ço?alt?lmas?na ve paran?n topra?a gömülmesine çal??an bir ?emad?r.

Ukrayna’da çeyrek yüzy?l içinde uygulanmaya çal???lan «K?r?m Tatarlar?n? K?r?m’a yerle?tirme program?»n?n bu ?emas? uyar?nca birçok tamamlanmam?? in?aat nesnesi devlet ve belediye mülkiyetinden K?r?m iktidar?ndaki kendi kuklalar? arac?l???yla K?r?m’? kontrol edenlerin özel mülkiyetine dönü?türüldü.

Arsaya ihtiyaç duyanlara arsa tahsisi konusuna de?inmek gerekir. Yasa var, arsa ise yok. ?unlar? belirtmeli: Ukrayna’ya ba?l? K?r?m’da arsa talebinde bulunan protesto alanlar?n?n kat?l?mc?lar?na 3 binden fazla arsa ay?rma karar? verildi. Rusya’ya ba?l? K?r?m’da ise bir y?l boyunca bir kar bile ihtiyaç sahibine verilmedi. Bu K?r?m iktidar?n?n üzücü sonucudur.

K?r?m’da K?r?m Cumhuriyeti Anayasas?na gore üç dil: K?r?m Tatarca, Rusça, Ukraynaca devlet dileridir. Realitede ise sadece Rusça devlet dilinin yetkisindedir.

— Rusya Devlet Ba?kan?’n?n 21 Nisan 2014 tarihli Bulgar, Ermeni, Yunan, K?r?m Tatar ve Alman halklar?n?n rehabilitasyonuna ili?kin Karar? gerçek içeri?iyle doldu mu?

— Rusya Devlet Ba?kan?’n?n rehabilitasyona ili?kin karar?, Stalin’in bask?c? politikalar? alt?nda ezilenlere kar?? bile ifa edilmiyor, göz ard? ediliyor. Böyle durumda onlar?n çocuklar? ve torunlar? hakk?nda ne denebilir?

Bu insanlar? alaya almaktan ba?ka bir ?ey de?il. Y?l boyunca uzun kuyruklar olu?turup vaktini ve sinirini harcayanlardan sadece binden az ki?i rehabilitasyon ?ahadetnamesini alabildi.

Bu nesil aram?zdan gidiyor. K?r?m yetkilileri, K?r?m’da sürgünden önce do?an son K?r?m Tatar?n?n ölümünü bekleyen gibidirler. Benim annem, Rusya Devlet Ba?kan? Vladimir Putin taraf?ndan ilan edilen rehabilitasyonun K?r?m iktidar?nca yerine getirilmesine ?ahit olmadan 2014 y?l?nda aram?zdan ayr?ld?. Art?k o rehabilitasyon ihtiyac?nda de?il…

— K?r?m Tatarlar?n?n sorunlar? nas?l çözülmeli? K?r?m Tatarlar?n?n, Bask?c? Politikalara Maruz Kalan Halklar?n Rehabilitasyonu Kanunu’nun kapsam?na girmesi gerekti?inde ?srar eden K?r?m Tatar politikac?lar?n?n ve sosyal aktivistlerinin görü?lerini payla??yor musunuz?

— K?r?m Tatar sorunlar?n? çözme yollar?, Rusya Federasyonu Mevzuat?’na, yani Rusya Federasyonu Anayasas?’na, Vladimir Putin’in imzalad??? Karar?nca belirlenen Bask?c? Politikalara Maruz Kalan Halklar?n Rehabilitasyonu Kanunu’na ve Bask?c? Politikalar?n Kurbanlar? Rehabilitasyonu Kanunu’na dayal? olmal?d?r.

Halk Partisi Milli F?rka, geçen y?l?n A?ustos ay?nda «Rusya’da K?r?m Tatar Sorununu Halletme Konsepsiyonu»nu bu yasalara dayanarak haz?rlad?. Söz konusu Konsepsiyonun Moskova’da olumlu kar??land???na ve K?r?m’da gerçekle?tirilmesi önerildi?ine bak?lmaks?z?n K?r?m’da onun tam tersi gerçekle?tirilmeye çal???l?yor.

Rusya Federasyonu’nun tüm vatanda?lar?, «Bask?c? Politikalara Maruz Kalan Halklar?n Rehabilitasyonu Kanunu» kapsam?na giriyor. K?r?m Tatarlar?n?n onun kapsam?na girmesi için ek önlemler gerekli de?ildir. Kanun uygulanmal?, K?r?m’da onu sabote edenler cezaland?r?lmal?d?r.

— KTMM K?r?m Tatarlar?n?n önemli bir k?sm?n?n tutumunu etkilemeye devem ediyor. Rusya devlet organlar?n?n bu te?kilatla verimli i?birli?i olabilir mi? Veya birçok analistlerin belirtti?i gibi KTMM’e gövenilmez ve onlar i?birli?e haz?rl?l?klar?n?n imitasyonunu yaparak sadece zaman kazanmaya çal???yorlar. Söz konusu te?kilat? gelecekte siyasi aç?dan neler bekliyor?

— K?r?m’da Rusya’n?n sabote edilmesi devam ettikçe K?r?m’da Bat?’n?n «Kiev’e göre Ukraynala?t?rma» projesinin uygulay?c?lar?n?n konumlar? güçlendirilecektir.

Yaln?zca Rusya kar??t?, Rusya fobisini olu?turan bir proje olarak tasarlanan Kurultay-KTMM sistemi, gunümüze kadar bu yönde sömürülmeye devam ediyor.

Kurultay-KTMM’nin mevcut iktidara bir alternatif olarak tamamen etnik bir temsil sistemi gibi sunulmaya ve tan?nmaya çal???lmas?, Rusya devletçili?inin temelleri alt?na muazzam y?k?c? güce sahip may?n?n koyulmaya çal???lmas? anlam?na gelir.

?ktidar?n etnik bile?eni, Rusya Federasyonu devlet iktidar?n?n Federal Meclisten ba?lay?p yerel kurullara kadar her düzeyinde ve tüm kurumlar?nda temsil edilmesiyle gerçekle?tirilir. Halk Partisi Milli F?rka, «K?r?m Tatarlar? — 21. yüzy?l satratejisi» ba?l?kl? program?nda K?r?m Tatar Halk?n?n iktidarda temsil edilmesini sa?layan aynen ?u mekanizmay? önerdi.

200’den fazla halk Rusya’da ya?amaktad?r. Bu halklardan her biri kendi etnik temsiline ve sadece kendi etnik yürütme organ?na sahip olsa bu Rusya’dan ne kal?r?

Rusya’daki halklar? onlar?n etnik organlar? temsil ederse, Rusya iktidar? kimi temsil eder?

Rusya’y? KTMM’nin resüsite edilmesi arac?l???yla etnik parçalara bölme amac?yla Pandora’n?n kutusu aç?lmaya çal???lm?yor mu?

Rusya devlet organlar?n?n bu te?kilatla verimli i?birli?i olabilir mi? K?r?m iktidar? için geçen y?lda ya?ananlara göre böyle i?birli?i sadece olas? de?il, oldukça «verimlidir».

Ancak kim için verimli? Rusya için mi? — Hay?r. K?r?m için mi? — Hay?r.

K?r?m Tatarlar? için o ölümcül tehlike olu?turuyor. Onlar? Bat?yla Rusya aras?ndaki jeopolitik çat??mada muazzam bir y?k?c? güce sahip bomban?n fünyesi olarak kullanmak istiyorlar.

— Halk Parti Milli F?rka mevcut durumda hangi konuma sahip? Partinizin 21. yüzy?l? program?nda K?r?m Tatarlar?n?n etnik s?n?rlar? içerisinde K?r?m Tatar ulusal devletinin in?as?, K?r?m Tatar milli gayesi olarak tan?mland?.

18 Mart 2014 olaylar? sonras?nda tutumunuzda de?i?iklik olmad? m?? Bu gayenin uygulanmas?n? nas?l görüyorsunuz?

-Halk Partisi Milli F?rka, 2006 y?l?nda kurulu?undan bu yana özel bir etnik temsili organ iddias?nda de?ildi.

Biz Ukrayna ?artlar?nda o zaman yürürlükte olan bask?c? politikalara tabi tutulan halklar?n haklar?n?n iadesi ile ilgili sorunlar konusundaki Bi?kek Antla?mas? çerçevesinde BDT ülkelerinin destek sa?layaca??na ümit etmemizden ötürü her zaman Rusya ve Ukrayna aras?nda integrasyon süreçlerinden yanayd?k.

Biz K?r?m’?n ve Ukrayna’n?n do?al köklerinden kesilerek zorla girdirilmeye çal???ld??? Avrupa-Atlantik jeopolitik projesinde halk?m?zd?n perspektiflerini görmememizden dolay? aç?kça Ukrayna iktidar?na Avrasya alan?na entegre olma ça?r?lar?nda bulunurduk.

Biz, her zaman Ukrayna’dan 1993 y?l?nda Rusya’da kabul edilen Bask?c? Polit?kalara Maruz Kalan Halklar?n Rehabilitasyonu Kanunu’nu esas alarak 1980’lerin sonlar?nda ve 1990’lar?n ba?lar?nda SSCB’nde kabul edilen bask?c? politikalara tabi tutulan K?r?m Tatar Halk?n?n rehabilitasyonuna ili?kin Kararlar?n uygulanmas?n? talep ederdik.

Sava? öncesi K?r?m devletçili?inin bir ?ekli olan ?eklen sosyalist, içeri?ine göre ulusal K?r?m Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin yeniden kurulmas? taleplerimizden biriydi. Bu yüzden etnik topraklar?m?z?n s?n?rlar? içerisinde ulusal devletimizin in?as?n?n, milli gayemizin temeli olarak hepimiz taraf?ndan kabul edilmesi mant?kl?d?r.

Bugün de jure olarak bu programsal hedefe ula??ld?. K?r?m Cumhuriyeti ulusal ve devletsel bir olu?um olarak Rusya Federasyonu’nun e?it hakl? üyesi haline gelmi?tir.

K?r?m Cumhuriyeti’nin ulusal karakteri, Rusya’n?n üç halk? olan ve K?r?m Cumhuriyeti’ni olu?turan K?r?m Tatarlar?n?n, Ruslar?n ve Ukraynal?lar?n dillerinin devlet dili statüsüyle belirlenmi?tir.

Art?k ise belirtilen ?eklin gerçek ulusal içerikle doldurulmas? gerekiyor. Federal iktidar bu sürecin garantörü, K?r?m iktidari ise icrac?s? olmal?d?r. Ancak öncelikle K?r?m iktidar?n?n sabotajc?lardan, rü?vetçilerden, görevde ba?ar?s?z olan ve ?üpheli yollardan iktidara giren yetkililerden temizlenerek yenilenmesi gerekiyor.

— Siz K?r?m Tatarlar?n?n milli gayesini nas?l formüle edersiniz?

-?imdiki ko?ullarda milli gayemizi böyle förmüle edebilirim: K?r?m Tatar Halk?n?n çokuluslu Rusya Federasyonu halk?n?n bir parças? olarak ve dünya uygarl???n?n kendi kendine yeterli merkezi olan Avrasya’n?n halklar?n?n e?it hakl? temsilcisi olarak K?r?m’da yeninden canlanma, kalk?nma ve geli?me gayesidir.

Bizim Elimiz — Avrasya, Ülkemiz — Rusya, Vatan?m?z — K?r?m’d?r.

Kafkasya Jeopolitik Kulübü
Koordinatör Sekreteri

Yana Amelina,

Halk Partisi Milli F?rka lideri Vasvi Abduraimov ile röportaj yapt?

http://www.apn.ru