K?r?m Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, K?r?m’da Devlet Dil Politikas? Temelleri Ukrayna Kanunu’nun uygulanmas? için bir dizi eylem plan?n? onaylad?. K?r?m Tatarlar?, teoride anadillerini tercih ederek bu yasay? desteklemelidirler, fakat bu kanun KTMM temsilcilerinin dahil olduklar? Birle?ik Muhalefet’in ç?karlar?na z?tt?r.
Konuyla Ilgili proje 25 Eylül’deki K?r?m Hükümetinin toplant?s?nda onaylanm??t?r. Eylem plan? onay için K?r?m Üst Kuruluna (KÖC Yüksek Radas?’na) teslim edildi. Plan gere?ince devlet ve toplumsal e?itim kurumlar?nda ve ofis i?leri, dokümantasyon, yetkililer ile yaz??ma alan?nda devlet ve bölgesel dillerinin kullan?m? ve i?leyi?i amaçl? bir dizi önlem öngörülür. Devlet kurumlar?n?n, resmi müessese ve kurulu?lar?n, fabrikalar?n resmi formlar? üzerinde K?r?m Tatarca bilgi verilmesi gerektirilir. Ö?retim elemanlar?n?n da devlet ve bölgesel dillerinde e?itim görmeleri gerektirilir.
28 A?ustos tarihinde K?r?m Hükümeti, K?r?m’da dil konulu kanunun uygulanmas?na yönelik önerilerin haz?rlanmas? için bir çal??ma grubu kurdu. Yürütme organlar?n?n, müesseselerin, kurum ve kurulu?lar?n temsilcileri söz konusu çal??ma gurubuna girdiler. Çal??ma grubu taraf?ndan haz?rlanan tasar? KÖC Bakanlar Kurulu taraf?ndan kabul edilmi?tir.
Devlet Dil Politikas? Temelleri Ukrayna Kanunu, belirli bölgenin nüfusunun % 10’u a?an az?nl???n dilinin resmi bölgesel bir dil statüsünü sa?l?yor.
Tabii ki, K?r?m’da Rus dilinin «ba?l?ca» bölgesel dili olarak hesaba al?nmas? ortada. Ama K?r?m Tatarlar? da K?r?m Özerk Cumhuriyeti’nin nüfusunun % 12-13’lerini olu?turur. Böyle ise, K?r?m Tatarlar? da bu kanundan yararlanarak kendi dillerinin konumunu güçlendirebilirler.
Ama Birle?ik Muhalefet — «Batkivsçina» ile KTMM, 27 Temmuz tarihinde parlamento seçimi ortakl??? antla?mas?n? akdettiler. KTMM ba?kan? Mustafa Cemilev «Batkivsçina» aday listesinin 12. s?ras?nda, Refat Çubarov ise 112. s?ras?nda yer ald?lar. Birle?ik Muhalefet, Devlet Dil Politikas? Temelleri Ukrayna Kanunu’nu kesinlikle olumsuz olarak de?erlendiriyor. Böylece, K?r?m Tatar siyasi dairelerinde siyasi ve milli ç?karlar?n çat??mas?n?n varl??? ortadad?r.
KTMM ba?kan? Mustafa Cemilev: «K?r?m Hükümetinin haz?rlad??? projelerin K?r?m Tatar Dilinin güçlenmesi ve geli?mesine çal??t??? takdirde, biz onlar? destekleriz. Evet, biz kanunun ruhunu be?enmedi?imizi söyledik. Söz konusu kanunun nüfus say?s?na ba?l? olmas? be?enilmez. Fakat bize Cumhurba?kan?n?n K?r?m Tatar Diline bölgesel dil statüsü verilmesinden yana oldu?u bildirildi. Bogat?reva ve German’a göre kanunda de?i?iklik yap?larak nüfus e?i?i % 30’a yükselse e?er bunlar ba?ar?lmaz.» — diye konu?tu.
Böylece, bir yandan — K?r?m Tatarlar?n?n kanun konusunda hareketsiz kalmalar? mümkün de?ilse, di?er yandan — söz konusu yasaya destek vermek — muhalefet ile anla?malara ayk?r? olmakt?r.
Mustafa Cemilev konu?mas?na devam ederken: «Bu yasa tüm parametrelerince K?r?m Tatar Diline bölgesel bir dil statüsünü sa?l?yor. Uygulamada bunun ne olaca??n? göreriz, çünkü kanunun ismi de?il, yerine getirilmesi önemlidir.» — diye söyledi.
Siyasi Ara?t?rmalar Merkezi Direktörü Vladimir Fesenko: «K?r?m’da K?r?m Tatar Dili Rus dili gibi resmi statüye sahiptir. Ama nesi tuhaf ve paradoksal görünür ki, Kivalov ve Kolesniçenko’nun eme?inin ürünü olan Devlet Dil Politikas? Temelleri Ukrayna Kanunu bölgesel olarak tan?nan dillere resmi ba?vuru, dokümantasyon, e?itim, vb alanlarda geni? yetkiler veriyormu?. Bu yüzden bu kanunun K?r?m Tatar Diline yönelik uygulanmas? erteleniyor. Sivastopol’de Rus dilinin bölgesel bir dil olmas? — bu bir, KÖC genelinde K?r?m Tatar Dilinin tan?nmas? ise — bu ba?ka», — diye aç?klad?.
Politika bilimcisine göre, Mustafa Cemilev ve K?r?m Tatar toplumu, söz konusu kanunun K?r?m Tatar Diline verdi?i olanaklar? kullanmal?d?rlar, fakat bu takdirde bu konuda Birle?ik Muhalefet ile çat???l?r. Eksper: «Dolay?s?yla KTMM’nin konumunun ikirciklili?i ortaya ç?kmakta: bir yandan — söz konusu kanunda onlar için çok uygun olan normlar mevcutsa da, di?er yandan — onlar, muhalefet için sorun yaratmamak için muhtemelen bu konuda ?srar etmezler.» — diye tahminde bulundu.
Ona göre, K?r?m’da da durumun çeli?kilili?ini anlarlar. Eksper: «Bana göre, K?r?m Hükümeti’nde Rus diline bonuslar verildi?i takdirde K?r?m Tatar Diline de yönelik ayn? ?ekilde davranmak zorunda olunaca??n?n fark?ndalar. Bu yüzden KÖC Bakanlar Kurulu’nun konuyla ilgili karar?nda hangi dillere bölgesel dil statüsü verilece?i an?lmaz. Bu konu sessizlikle geçi?tirilir. Çünkü bu Kanun hem Ukrayna Hükümeti, hem de KÖC yürütme iktidar? için bir sürü sorun yaratt?.» — diye hesap ediyor.
Kaynak: http://politika.eizvestia.com