1987 y?l? Moskova Olaylar? kat?l?mc?lar?n?n bulu?mas? 28 Temmuz 2012 tarihinde «Zvezdnaya» ötelinin konferans salonunda Milli F?rka taraf?ndan düzenlendi.
70 ki?ilik konferans salonu t?kl?m t?kl?m dolu oldu?undan dolay? organizatörler yedek oturma sandaliyeleri getirtmek zorundayd?lar. 1987 Moskova Rotesto Eylemleri kat?l?mc?lar? K?r?m’?n çe?itli bölgelerinden ve onun d???ndan etkinli?e kat?lmaya çal??t?lar.
1987 y?l? Moskova Olaylar? kat?l?mc?lar?n?n bulu?mas?nda gözönünde tutulan amaç — bu unutulmaz olaylar hakk?nda bir kitab?n yay?nlanmas? için bilgi toplamakt?. Örganizatörler, etkinlik s?ras?nda bulu?ma kat?l?mc?lar?na ba?vuruda bulunarak 1987 y?l?n?n tarihi olaylar?n?n tan?kl?klar?n?n, foto?raflar?n?n ve konuyla ilgili ba?ka bilgilerin Milli F?rka yay?n bölümüne verilmesini rica ettiler.
Konu?ma yapmak isteyenler gere?inden fazlayd?lar. Tüm konu?mac?lar hemen hemen ?unlar? kaydettiler:
— 1987 y?l? Moskova Olaylar?, 60’l? y?llar?n sonundan beri Moskova’da faaliyet gösteren Milli Hareket ve Halk Temsilcileri Enstitüsünün (Kurumunun) y?llar süren çal??malar?ndan dolay? olabildiler.
— Gorbaçov’un yeniden yap?lanmas?n?n sonucunda Totaliter rejiminin genel zay?flamas? 1987 y?l? Moskova Olaylar?n?n olas?l???na neden olu?turmu?tur.
— Mustafa Cemilev, eylemin ayr? kat?l?mc?lar?n?n sürekli ça?r?lar?na ra?men Moskova Olaylar?na hiç kat?lmad? ve protestolar?n yönetilmesine önderlik hiç yapmad?.
— 1987 y?l? Moskova Olaylar?, K?r?m Tatar sorununun bilgisel ablukas?n? k?rmay? ba?ararak K?r?m Tatar Milli Hareketi ve SSCB Hükümeti aras?nda yap?c? bir diyalog için temel te?kil etmi?tir. Sonuçta K?r?m Tatar Halk?n?n yasal haklar?n?n SSCB’nde iadesini sa?layan bir dizi hükümet belgeleri kabul edildi.
Ayn? zamanda konu?mac?lar, ba??ms?z Ukrayna’da bask?c? politikalara maruz tutulan K?r?m Tatar Halk?n?n haklar?n?n hala da iade edilmedi?ini belirttiler. Bu ba?lamda 1987 y?l? Moskova Olaylar? Kat?l?mc?lar? ça?da? Ukrayna’da K?r?m Tatar Milli Hareketinin, K?r?m Tatar Halk Yönergesi’ne dayanan onun ilkelerinin ve önceliklerinin yeniden in?a edilmesi gerekti?inin alt? çizildi.
Milli F?rka Kene? Ba?kan? Vasvi Abduraimov, etkinli?in son bölümünde 1987 y?l? Moskova Olaylar? Kat?l?mc?lar?n?n K?r?m Tatar Halk?na Ba?vurusu projesinin görü?ülerek tasdiklenmesini önerdi.
Ba?vurunun tam metni:
1987 y?l? Moskova Olaylar? Kat?l?mc?lar?n?n K?r?m Tatar Halk?na Ba?vurusu
28 Temmuz 2012 Akmescit (Simferopol) ?ehri
1987 y?l?n?n yaz?nda Sovyet ba?kenti Moskova’da dünyada e?i benzeri olmayan K?r?m Tatar protesto eylemleri düzenlendi. K?r?m Tatar Milli Hareketi, SSCB üst düzey yönetimi taraf?ndan K?r?m Tatar Halk Yönergesi gere?ince K?r?m Tatar Halk?n?n K?r?m’a dönü?ü, yasal haklar?n?n ve devletçiliklerinin iadesi karar?n?n al?nmas?n? amaç edinerek bu eylemleri düzenledi.
Kapsam ve önem aç?s?ndan çok muhte?em eylemler, K?r?m Tatar Milli Hareketi’nin sürekli deneyimi, Moslova’da 1965-1987 y?llar?nda halk temsilcilerinin muntazam ve sorunsuz ?ekilde çal??malar? sayesinde imkanl? oldular. 1987 y?l? Moskova olaylar?n?n kitleselli?i, Herson bölgesi, Krasnodar ülkesi, K?r?m ve Orta Asya’daki inisiyatif gruplar?n?n verimli çal??malar?ndan dolay? sa?lanm??t?r.
Tüm ?unlar ve ülkede o dönemde mevcut olan hakim durum dolay?s?yla K?r?m Tatar Milli Hareketi, K?r?m Tatar sorununun bilgisel ablukas?n? k?rmay? ba?ard?. Ülke liderleri de SSCB’de milli sorunun çözüme ula??lmas? gerekti?ini itiraf etmekle birlikte bask?c? politikalara u?rat?lan halklar?n sorunlar?n?n adaletli çözüme ula?t?r?lmas?na çal??an mekanizman?n devlet düzeyinde çal??mas? ba?lat?ld?.
K?r?m Tatar Sorununun 1989 y?l?nda SSCB Halk Vekilleri 1.Kongresi taraf?ndan devlet düzeyinde de?erlendirilerek çözüm yolunun aranmas? için Milli Hareketin yakla??k daha iki y?l süren yo?un çal??malar? gerektirildi. Sonuç olarak 14 Kas?m 1989’da 772-1 numaral? «Yerlerinden Zorla Göç Ettirilen Haklara Kar?? Uygulanan Bask?c? Politikalar?n Yasad??? ve Suç Eylemleri Olarak Tan?nmas? ve Söz Konusu Halklar?n Haklar?n?n ?adesi Bildirgesi» SSCB Yüksek Sovyeti’nce onayland? ve 29.11.89 tarihinde 845-1 Say?l? «K?r?m Tatar Halk?n?n Sorunlar?n?n Çözümü ?çin Kurulan Komisyonun Sonuçlar? ve Çözüm Önerileri» SSCB Yüksek Sovyeti’nce kabul edildi.
1989-1991 y?l?nda SSCB’nde K?r?m Tatarlar?n?n haklar?n? iade eden ve Anavatanlar?na dönü?ünü düzenleyen bir dizi önemli belgeler, bu kararlara dayal? olarak kabul edildi. K?r?m Tatarlar?n?n K?r?m’a kütlevi dönü?ü ba?lad?.
K?r?m’da K?r?m Tatarlar?n?n dönü? ve yeniden yerle?im süreçlerinin kontrol edilmesi için devlet ve kamu yap?lar? kuruldu.
Örne?in, 1991 y?l?nda K?r?m’da K?r?m Tatar halk?n?n 2. Kurultay? yap?larak, üzerine sorunlar?n çözümü, K?r?m Tatar halk? ad?na iktidar kurumlar?nda yetkililik ve d?? dünya ile ili?kilerde temsil fonksiyonlar?n?n tüm sorumlulu?u devralan KTMM kuruldu.
Çe?itli nedenlerle ve öncelikle KTMM ba?kanlar? olan Mustafa Cemilev ve Refat Çubarov’un hem gizli hem de aç?k y?k?c? faaliyetleri sayesinde Kurultay-KTMM ba?ar?s?z oldu. Onlar, ba??ms?z Ukrayna’da K?r?m Tatar Halk?n?n yasal haklar?n?n iadesi sürecinin kendisini ve onun ilkelerini kendi elleriyle y?kt?lar.
Hala da K?r?m Tatarlar?n?n Ukrayna’da hak e?itli?i ve devletçili?inin iadesine yönelik herhangi bir yasa veya yönetmeli?in kabul edilmedi?inin nedeni budur. Bundan ba?ka elle kontrol edilen Kurultay-KTMM sistemi arac?l???yla:
— K?r?m Tatar Halk?n?n kendi haklar? için mücadelesi simüle edilir;
— K?r?m Tatar halk?n?n rehabilitasyonu ve yasal haklar?n?n iadesi yönelikli herhangi bir yasal giri?im ele geçirilerek bast?r?l?r;
— K?r?m Tatarlar?n?n acil sorunlar?n?n halledilmesini engelleyen yetkililere her türlü yard?m sa?lan?r;
— K?r?m Tatar Halk?n?n ihtiyaçlar?na tahsis edilen bütçe fonlar? ve insani yard?mlar ya?malan?r.
Bugün, 1987 y?l? Moskova Olaylar?n?n 25. Y?ldönümünde, K?r?m Tatar Halk?n?n yasal haklar?n?n iadesini amaçlayan K?r?m Tatar Milli Hareketinin temel belgesi — K?r?m Tatar Halk Yönergesi gere?ince temel ilkelerimiz, stratejilerimiz ve taktiklerimizin yeniden saptanmas? gerekmektedir.
K?r?m Tatar sivil toplum kurulu?lar? ve cemiyetlerini birle?tiren K?r?m Tatar Halk Cephesi’nin kurulmas? — ça?da? Ukrayna’da K?r?m Tatar Halk?n?n yasal rehabilitasyonu ve yasal devlet kurma, siyasi, ekonomik, insani ve sosyal haklar?n?n iadesini hedef olarak belirleyen K?r?m Tatar Milli Hareketi’nin usul ve esaslar?n?n yeniden düzenlenmesi demektir.
Bugün ?ktidar, K?r?m Tatar Halk Cephesi’nin faaliyetleri sayesinde K?r?m Tatar sorununu sükutla geçi?tiremedi?inden dolay? Mustafa Cemilev’in Ukrayna Yüksek Radas?’na sundu?u 5515 Say?l? Milli Alamete Göre Sürgüne Gönderilen Bireylerin Haklar?n?n ?adesi Yasa Tasar?s? etraf?nda siyasi oyuna ba?layarak sorunun çözümüne çal??t???n? simüle etmek zorundad?r.
Bu yasa tasar?s?, K?r?m Tatar Halk Cephesi’nin talep etti?i Bask?c? Politikalara Maruz Kalan K?r?m Tatar Halk?n?n Haklar?n?n ?adesi Yasa Tasar?s?n?n alternatifi olarak 2012 y?l?n?n Nisan ay?nda ortaya ç?kt?.
?ktidar, gene de KTMM ba?kanlar? sayesinde K?r?m Tatar Halk?n?n yasal haklar?n?n tam iadesini sa?lamak ve sorunu çözüme ula?t?rmak yerine bask?c? politikalara maruz kalan K?r?m Tatar Halk?n?n statüsünü sürgüne gönderilen bireyler düzeyine alçaltan Mustafa Cemilev’in yasa tasar?s? etraf?nda ?aman dans?na ba?laman?n çaresini buldu.
K?r?m Tatar Milli Hareketi’nin K?r?m Tatar Halk?n?n yasal haklar?n?n iadesi u?runa verdi?i mücadele sürdürülmelidir. Bu sürecin temel yürütücü gücü K?r?m Tatar Milli Hareketi’nin ilkelerine ve K?r?m Tatar Halk Yönergesi’ne dayanan K?r?m Tatar Halk Cephesi olmal?d?r.
Say?n yurtta?lar, sizi milletimizin kaderine önemli katk?larda bulunmaya ve K?r?m Tatar Milli Hareketi Veteranlar?yla birlikte K?r?m Tatar Halk Cephesi Yürütme Kurulu’nun Bask?c? Politikalara Maruz Kalan K?r?m Tatar Halk?n?n Haklar?n?n ?adesi Ukrayna Kanunu’nun Ukrayna Parlamentosu’nca kabul edilerek yürürlü?e girdirilmesi inisiyatiflerini desteklemeye ça?r?yoruz.
Milli Harekette otoritarizme — HAYIR!
Ba??ms?z Ukrayna’da K?r?m Tatar Milli Hareketi’nin yeniden kalk?nmas?na — EVET!
Halk aleyhine Milli Alamete Göre Sürgüne Gönderilen Bireylerin Haklar?n?n ?adesi Yasa Tasar?s?’na — HAYIR!
Bask?c? Politikalara Maruz Kalan K?r?m Tatar Halk?n?n Haklar?n?n ?adesi Ukrayna Kanunu’na — EVET!
Bu sloganlar, K?r?m Tatar Halk Cephesi’nin K?r?m Tatar Halk?n?n milli özerkli?i — K?r?m Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin Kurulu? Tarihi olan 18 Ekim 2012’de yapmay? amaçl?d??? Ola?anüstü K?r?m Tatar Milli Toplant?s?’n?n ba?l?ca sloganlar? olmal?d?rlar.
VATANDA?LAR!
Hepinizin Ola?anüstü K?r?m Tatar Milli Toplant?s?’na kat?lman?z? rica ederiz. Durumumuz gerçekten ola?anüstü olmakla birlikte acil çözümler gerektirmektedir.
Erteleme ölüm gibi!
Etkinli?e 1987 y?l? Moskova Olaylar? Kat?l?mc?lar? kat?ld?:
Abdulkerimov ?evket | Mamutov Remzi | Useynova Esma |
Abdulmeciov Remzi | Mahsudov Zekerya | Filimonova Naciye |
Ablakimova Medine | Menumerov Ri?ad | Hayredinov Nariman |
Adamanov Ayder | Mustafayev Seytumer | Halilova Alime |
Ametov Enver | Mustafayev ?evket | Harakçiyev ?evket |
Voyenn?y Murat | Nazl?mov ?braim | ?abanov Eldar |
?braimov Akkiy | Okazov Ebazer | ?erfedinov Rustem |
?slamov Server | Seytmemetov Seyt-Veli | Emirov Ayder |
Kad?rov Nariman | Seyitov Seyitusman | Emirov Rustem |
Kencametov Zair | Suleymanov Rustem | Esatova Alime |
Kantakuzova Gülnara | Useyinova Feri?te |
MF Bas?n-Yay?n Servisi