I. Viktor Misan ‘Ukrayna tarihi hikayeleri’, 5. s?n?flar için. Kiev ‘Geneza’ 1997 s.

??bu ders kitab? K?r?m Tatarlar?na kar?? olumsuz dü?ünce kal?plar?n? olu?turmaktad?r. Ayn? zamanda K?r?m Tatarlar?n?n Ukraynal?larla ili?kilerini tek tarafl? olarak betimlemektedir. Bunun ispat?na çal??an deliller ?unlard?r:

1. Ukrayna Kazaklar?n?n K?r?m Hanl???yla ili?kilerinin ya bu ya ba?ka derecede betimi 106. sayfadan ba?layarak 118. sayfaya kadar sürüyor. Bu betimde K?r?m Tatarlar? 26 kez an?l?r:

-tarafs?z olarak — 5 kez;
-olumlu olarak — 1 kez;
-olumsuz olarak — 20 kez.

Hatta ki Sagaydaçn?y’n?n (Ukrayna Getman?) Türklere kar?? sava?t???nda onu yaralayan ok bile Tatar oku olarak isimlendirilmi?, yani K?r?m Tatarlar?na mensup olmu?tur.

2. Ukrayna ve K?r?m halklar? aras?nda yer alan olumlu ili?kiler hiç an?lmaz, olumsuz ili?kiler ise tasavvur edilemeyecek kadar mubala?a edilir. Ukrayna Getman? Bogdan Hmelnitskiy’nin Sar? Suv (Jelt?ye Vod?) civar?nda Polonya’ya kar?? sava?mas? betimlenirken, bu sava?a K?r?m Ordusunun kat?lmas?, Ukrayna Kazaklar?na büyük yard?m?nda bulunmas? ve zaferler sa?lamas? hiç betimlenmiyor. K?r?m Ordusunun kat?ld??? Belaya Serkov Sava?? tasvir edilmez zaten. Ayn? zamanda K?r?m Ordusunun sava? meydan?n? terk etti?i Beresteçko Sava?? detayl? detayl? betimlenir. K?r?m Ordusunun faal kat?ld??? ilk iki sava??n betimi 19 sat?rl?k olunca K?r?m Ordusunun sava? meydan?n? terk etti?i Beresteçko Sava??n?n betimi 90 sat?rl?kt?r. Böylece, Bogdan Hmelnitskiy’nin K?r?m Tatarlar?n?nn ihaneti nedeniyle ç?k?ms?z bir durumda bulundu?u etrafl?ca gösterilmeye çal???ld?. Tarih yazar? bilinçli olarak K?r?m Tatarlar?n?n Ukrayna tarihinde oynad??? olumlu rolünü küçültmeye çal???rken K?r?m Han?n?n ihanetini böylece anlatmaya çal???yor:

‘Tatar Han? para için Ukrayna’y? satmaya, ona ihanet etmeye haz?rd?’ (118. sayfa).

3. Ayr? vah?i olaylar?n yayg?n olaylar olarak gösterilmesi de dikkat çekicidir. Örne?in, tarihçi K?r?m Tatarlar?n?n esirlere kar?? muamelelerini böylece gösteriyor:

‘K?r?m Tatarlar?, ya?l? esirleri Tatar çocuklar?na onlar? hedefe al?p ok atmay?, k?l?çla do?ramay? ö?renmeleri için verirlermi?’.

Art?k ise buna benzer tarih bilgisinin 11-12 ya??nda olan çocu?u nas?l etkiledi?ini tasavvur edin. Ruhen daha olgunlanmam?? çocuk bu tarih izlenimlerinin etkisinde K?r?m Tatarlar?na, onlar?n Tatar çocuklar?na kar?? ne dü?ünür kestirebilir misiniz? Böylece etkilenmi? çocukta mezara kadar K?r?m Tatarlar?na kar?? dü?man dü?ünce kal?plar? olu?ur.

4. Tarih olaylar? betimlenirken onlar?n kat?l?mc?lar?n?n ayn? eylemleri çe?itli çe?itli de?erlendirilir. Örne?in, K?r?m Tatar seferlerinin olumsuzlu?u, vah?eti gösterilirken Ukrayna Kazaklar?n?n (Islavla?m?? Türkler) ayn? nitelikteki K?r?m seferleri olumlu ve adaletli seferler olarak gösterilir. Böylece, bir halk?n olumsuzlu?u sayesinde di?er halk?n olumlulu?u alg?land?r?l?r ve tarih bilgisi tahrif edilir, de??irilir.

5. Söz konusu tarih kitab?nda K?r?m Hanl??? ve Kazaklar aras?nda yer alan ekonomik, kültürel ve ba?ka ili?kiler hiç an?lmaz. Böylece, bu halklar aras?nda yal?n?z dü?man ili?kilerinin geli?ti?i vurgulan?r.

II. A.K. ?vidko ’16-18 yy. Ukrayna tarihi’, 8. s?n?flar için ders kitab?. Kiev ‘Geneza’ 1999 senesi (Rus ve Ukrayna dillerinde yay?nlanm??) 

‘16. yuzy?l?n ikinci yar?s? ve 17. yuzy?l?n birinci yar?s?nda Türkiye ve K?r?m Hanl???’ adl? 8. bab?n dikkatle incelendi?inden sonra böyle bir sonuca gelinir.

1. K?r?m Hanl???’n?n nispetle tarafs?z betimi çal??man?n %17’sini olu?turur. K?r?m Hanl???’n?n Ukrayna ahalisine yapt??? kötülükler, esaret çal??man?n %55’ini olu?turur. Kalan %33 ise K?r?m Hanl???’n?n ba??ml?l???n? betimliyor.

2. K?r?m Hanl???’n?n co?rafyas?n?, tarihini, ekonomisini betimleyen 25 sat?r dikkate de?erdir:

‘16. yuzy?lda K?r?m Hanl???, K?r?m yar?madas?n?n yar?s?ndan küçük araziye sahip olmu?tur. En verimli, en bereketli topraklar, hem de Kefe Liman? Türklerin mülkiyetindeydi’ Dahas? ‘K?r?m’?n üretici kuvvetleri K?r?m ahalisini tatmin etmekten acizdi. Bu nedenle erzak k?tl??? kom?u memleketlere ya?mac? seferler sayesinde tazmin edilirdi. Bilginler saptad??? gibi, K?r?m ahalisinin ço?unlu?u ?ran’da, Avrupa’da ve öncelikle Ukrayna’da durmadan sava??rd?‘.

Dikkatinize sundu?umuz metin parçalar? 25 sat?r?n ana fikrini kapsamaktalar. Bu sahte tarih bilgisi böylelikle K?r?m Hanl???’na kar?? eski, hatta ki Rus Sömürgecili?inin kendi siyasetini hakl? bir siyaset olarak göstermek için telkin etti?i ‘K?r?m Hanl??? — e?k?ya yuvas?d?r’ gibi dü?ünce kal?b?n? ya?atmaya çal???yor. Üstelik K?r?m Hanl???’n?n her zaman sava?t???, hem de Ukrayna’yla sava? halinde bulundu?u hakk?nda bilgilendirme yanl?? bilgilendirme olmaktan ba?ka Ukraynal?lar?n K?r?m Tatarlar?na kar?? ho?görmezlik beslemelerine çal??maktad?r.

3. Bu bab?n sonunda üç kontrol soru belirtilmi?tir. Onlardan ikisini sunmaktay?z:

1. K?r?m Tatarlar?n?n ve Türklerin ya?mac? seferlerinin nedeni neydi?
2. K?r?m Tatarlar? ve Türkler ne amaçla insanlar? esir ederlerdi?

Bunlara benzer sorular da çocuklar? etkilemeye devam etmektedirler.

3. Söz konusu kitab?n ‘17. yuzy?l?n ba??nda Ukrayna Kazaklar?. Getman Sagaydaçn?y’ isimli 9. bab?nda iki bölüm vard?r. Birincisi — ‘Türk-Tatar sald?r?lar?’, ikincisi ise — ‘Kahraman seferler dönemi’dir. ‘Türk-Tatar sald?r?lar?’ bölümünde Türklerin ve K?r?m Tatarlar?n?n vah?ili?i çok duygusal bir tarzda betimlenmekte:

‘Türklerin ve Tatarlar?n Ukrayna’ya bask?nla girmedikleri, Ukrayna köylerini ve ?ehirlerini yakmad?klar?, insanlar? öldürmedikleri, esir etmedikleri y?l yoktu zaten’.

1616’da K?r?m Tatarlar? Podolye’ye bask?nla girmi?ler. Olaylar?n ?ahiti yazd??? gibi, ‘K?r?m Tatarlar? kollar?n? dirseklerine kadar kan?m?zda y?kad?lar, her ?eyi ate?e verdiler, insanlar? katlettiler‘. Türk-Tatar ordular? daha çok katliamlar yapm??lar. Örne?in, 1626’da Osmanl? ?mparatorlu?u Ukrayna’y? y?ld?rmak için onun üzerine K?r?m Tatarlar?n? sald?rtt?. Tatarlar Galitsiya’ya kadar girmi?ler.

O zamanlar Ukrayna gibi devletin olmamas?na ra?men tarihçi K?r?m Tatar ve Türk seferlerinin Ukrayna’ya kar?? uyguland?klar?n? vurguluyor. Böylece, ça?da? Ukraynal?lar?n bilincinde K?r?m Tatarlar?na kar?? dü?man dü?ünce kal?plar? olu?turuluyor.

4. ‘Kahraman seferler dönemi’ (2-73 sayfalar) bölümünde Kazaklar?n Türklere ve K?r?m Tatarlar?na kar?? yapt?klar? 8 ba?ar?l? sefer tasvir ediliyor. Bu seferlere ‘kahraman seferleri’ ad? tak?nm??. Ama bu seferlerin amac? da esirleri serbest b?rakmaktan ba?ka ya?mac?l?k ve katliamd?. Böyle seferler s?ras?nda K?r?m Tatarlar?n?n ve Türklerin katliama u?rat?ld?klar? olumlu olaylar olarak gösteriliyor, çünkü ‘bu yok edili?ler dü?manlar?n askeri potansiyelini eksiltirdi’. Örne?in, Kefe Seferinde 14 bin Türk askerinin yok edildi?i bildiriliyor, sivil toplumun kay?plar? ise sükutla geçi?tiriliyor.

5. ‘Türk-Tatar sald?r?lar?’ ve ‘Kahraman seferler dönemi’ bölümlerinin yanyana bulunmas? dikkate al?nmal?, çünkü ayn? nitelikteki seferlerin çe?itli aç?lardan nitelendirilmesi belli bir e?itim i?levini yapmaktad?r. Türkler ve K?r?m Tatarlar?n?n seferleri olumsuz seferler olarak gösterilirken Kazaklar?n seferleri çok olumlu seferler olarak gösterilir. Böylece Türklerin ve K?r?m Tatarlar?n?n o kadar kötü insanlar olarak gösterildi?inden sonra onlara kar?? uygulanan soyk?r?m siyaseti hakl?, adaletli siyaset olarak gösterilmeye çal???l?r.

6. 28. bab?n ismi ‘17. yuzy?lda Türk-Tatar sald?rganl???na kar?? mücadele’dir (217-223 sayfalar)

??bu bölümde tarife al?nan sald?r?lar?n ço?u Türk-Tatar sald?r?lar? de?ilse de, onun ismi mant??a uymadan Türkleri ve K?r?m Tatarlar?n? kötülemekte, onlar? sald?rgan güçler olarak alg?land?rmaktad?r. Böylece, bir taraf?n savunma amac?yla yapt??? sald?r?lar kötülenirse, di?er taraf?n gerçek sald?rganl??? övülür. Böylece, Rusya Emperyalizmi’nin ve onun yönetimindeki Kazaklar?n K?r?m’a kar?? tecavüzü ülküle?tirilir.

Maalesef K?r?m Tatarlar?na kar?? kin, ho?görüsüzlük besleyen sahte bilgiler okul kitaplar?nda yer almaya devam etmektedirler. ?unlar?n baz? örneklerini dikkatinize sunmaktay?z.

K?r?m Temel Halklar? Ara?t?rma ve Destek Fonu’nun yapt??? ara?t?rma